Bizi biz yapan özelliklerimiz nelerdir? Kişiliğimizin güçlü yönleri, nasıl düşündüğümüzü, hissettiğimizi ve davrandığımızı etkiler. Bunlara karakter güçleri diyoruz. Peki, nedir bu karakter gücü? Kişinin hayatta zorluklarla başa çıkmak için kullandığı becerilerin ve ahlaki değerlerinin bir bütünüdür. Evrensel olarak kabul edilen bu 24 güç, 6 gruba ayrılır ve açıklanır. En belirgin karakter güçlemizi bilip uyguladığımızda, potansiyelimizi daha iyi ortaya koyabiliriz. Zayıf yönlerimiz gözümüze çarptıkça motivasyonumuz düşer ve yeterliliğimize dair inancımız sarsılır. Her karakter gücünde en iyi olmayı beklemek doğru değildir. Karakter güçleri hayatımız boyunca değişime ve gelişime açıktır. Zayıf olarak nitelendirilebilecek karakter güçlerine odaklanıp onları iyileştirmek her zaman mümkündür.
6 kategoride toplanmış 24 Karakter Gücü şunlardır:
Yaşadığımız toplumdan karakter güçlerimiz de etkilenir. Bu nedenle, farklı cinsiyetlerin farklı karakter güçlerine daha yatkın olduğu görülebilir. Stereotipik yatkınlıklarından dolayı kadın ve erkekte farklı güçler ağır basabilir. Mesela; kadında aşk, minnettarlık ve nezaket yüksek derecede görülebilirken, erkeklerde ise umut, doğruluk ve merak gibi özellikler daha ağır basabilir.
Karakter güçleri evrensel olarak düşünüldüğü için kültürlerarası pek fark göstermez. Bu yönü ile duygulara benzetilebilir. Karakter gücünün bize ait olması için, zaman ve mekan sebebiyle değişiklik göstermediğinden emin olmalıyız. Değişime açıktır fakat kendi arasında tutarlı olarak değişir. Çocukluğumuzdan itibaren ortaya çıkmaya başlayan karakter güçleri büyüdükçe bizimle büyür ve gelişirler. Çocukken daha basit ve temel güçlerimiz vardır. Buna örnek olarak, mutluluk gösterilebilir. Bebekliğimizden itibaren attığımız kahkahalar çevremizdekilere mutluluğumuzu gösterir. Fakat daha şükran duygumuz gelişmediği için ona dair hiçbir belirti göstermeyiz çünkü şükran daha gelişmiş bir güçtür. Yaşımız ilerledikçe, çevremizin de etkisiyle şu anda olduğumuz kişiye dönüşmek için belirli güçler ediniriz.
VIA (Values in Action) ve Karakter Güçleri
Karakter güçleri araştırma ve ölçme yaparken psikologların çok işine yarar. İşe alımlarda da çokça kullanılan karakter gücü testleri, iş ve şirket ile adayın uyumunu ölçer. VIA (Eylemde Değerler) adı verilen test sayesinde kendimizi ve güçlerimizi daha iyi tanıyabiliriz. VIA testi bize en çok uyan 5 karakter gücünü belirler. Bu testteki maddeleri 1 ile 5 arasında kendimize göre yanıtlarız. 1’i bizi hiç tanımlamayan maddeler için, 5’i ise bizi aşırı tanımlayan maddeler için kullanırız. Maddelere örnek vermek gerekirse:
- Her durumda olumlu tarafı bulabilen bir kişiyim.
- Minnettarlığı düzenli olarak hissederim.
- Çok azimliyim ve başladığım her şeyi bitiririm.
Toplamda 240 madde bulunan bu test, erdemlerimizi ve karakter güçlerimizi detaylı olarak değerlendirir. Bize daha çok uyan güçlere “signature strengths” denir. Bu kavram Türkçeye imza güçler olarak çevrilebilir. Bizde en çok ortaya çıkan özellikleri belirlemek için kullanılır. İmza güçlerimiz sayesinde yaşam kalitemiz artar ve çevremize de daha iyi bir biçimde yardımcı olabiliriz. Daha az belirgin güçlerimiz (lesser strengths) ise testin belirlediği 5 karakter gücünün dışında kalanlardır. Bizde çok belirgin olmamasına rağmen yine de katkı sağlayabilecek güçlerdir.
Bu test dışında günlük hayatımızda çevremizden aldığımız geri bildirimler de güçlü olan veya geliştirmemiz gereken yönlerimizi görmemize yardımcı olabilir. Bu geri bildirimler test kadar bilimsel olmasa da gelişmemize katkı sağlayabilir. Çevremizden aldığımız övgüler veya işte verilen geri bildirimler hangi yönlerimize odaklanmamıza karar vermemize yardımcı olabilir. Güçlerimizi uygulamaya koymak için üç öneri:
- İş hayatınızda belirlediğiniz güçlü yönlerinizi kullanmak için gerekli görevleri isteyebilirsiniz.
- Sevdiğiniz işi yapmaya çalışın.
- Güçlü yönlerinizi günlük hayatınızdan mümkün olan her alana entegre ederek kullanımında süreklilik sağlayın.
Testi çözüp karakter güçlerimizi öğrendiğimizde güçlü yönlerimizi fark edebilir; psikolojik iyi oluşumuzu arttırma ve hedeflerimize ulaşma gibi konularda daha emin adımlar atabiliriz.
Teste buradan ulaşabilirsiniz: VIA Institute on Character
Yazar: Psikolog Lara Kartal
Kaynakça
- Harzer, C., & Ruch, W. (2013). The application of signature character strengths and positive experiences at work. Journal of Happiness Studies, 14(3), 965–983.
- Hodges, T. D., & Clifton, D. O. (2004). Strengths-based development in practice. In P. A. Linley & S. Joseph (Eds.), Positive psychology in practice (pp. 256–268). John Wiley & Sons.
- Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Character strengths and virtues: A handbook and classification. American Psychological Association.