Flow sıkça duyduğumuz bir kelime olup Türkçe’de "akış" anlamına gelmektedir. Yaptığınız herhangi bir aktivitede zamanın nasıl geçtiğini anlamadığınız durumlar veya dış dünyaya kendinizi kapadığınızı hissettiğiniz zamanlar oldu mu? Bu gibi durumlara biz, akışta olmak diyoruz.
Psikolojik akış olarak da adlandırabileceğimiz bu kavram yaptığımız işe tamamen odaklandığımız ve hem zihinsel hem de bedensel olarak o deneyime dahil olduğumuz durumlar için kullanılır. Zihnimiz akış halindeyken farklı düşüncelere kapılmaz ve düşüncelerimiz yaptığımız şeyle alakalı olur. Hatta bazen akış halinde öyle çok vakit geçiririz ki acıktığımızı, susadığımızı veya yorulduğumuzu bile algılayamayabiliriz.
Akış yakalandığı zaman aldığımız keyif işimizi de daha iyi yapmamıza olanak sağlar. Kontrolün bizde olduğunu anlarız ve yaptığımız işten pozitif bir sonuç almamız daha olası hale gelir. Pozitif psikolojinin yapı taşlarından sayılabilecek akış deneyimini nasıl oluşturabileceğimizi ve bu durumu nasıl kontrol altına alabileceğimizi öğrendiğimiz zaman bunu başka aktivitelerde de kullanabiliriz. Kendi içsel motivasyonumuza uyarladığımız zaman dışarıdan gelen bildirimleri beklememize de gerek kalmaz. İşlerimizi kendi kaynaklarımızla başarabilmek için gereken motivasyonu içsel olarak yaratabiliriz. Dışsal motivasyon, yaptığımız iş karşısında bize geri bildirim olarak gelen para, takdir edici sözler ve ödüllerdir. İçsel motivasyon ise o işi yaparken aldığımız keyif ve psikolojik iyi oluşumuz ile ilişkilidir.
Anlamlı bir hayat yaşamamız için her zaman dışarıdan gelecek övgüyü veya ödülü beklememiz çok işlevsel ve sürdürülebilir olmayacaktır. Onun yerine bir işi, karşılığında dışarıdan bir şey beklemeksizin sırf sevdiğimiz, keyif aldığımız için yapıyor olmak, psikolojik iyi oluşumuzu artırır. Yapmak zorunda hissetmediğimiz için yaptığımız işlerde erdemlerimizi ve güçlü yönlerimizi kullanırız. Bizim için çok kolay ya da çok zor işleri yapmaktansa tam kendimize uygun aktivitelerle ilgileniriz. Böylece de yapamayacağımız işler için daha az endişeleniriz.
Pozitif psikoloji alanına yaptığı katkıları ile bilinen psikolog Mihaly Csikszentmihalyi akış üstüne kitap yazmış ve akış şeması (Flow state chart) adı verilen diyagramı bulmuştur. Bu diyagram daha çok araştırmalarda ve spor psikolojisi alanı için kullanılmaktadır. Bunların yanı sıra Csikszentmihalyi'nin belirlediği bazı evrensel akış faktörleri şunlardır; göreve konsantre olma, belirgin geri bildirim verme, kontrole sahip olma algısı ve eylem ve farkındalığın birleşmesi.
İş Yerinde Akış
Akışta kalmamız iş yerindeki görevleri yerine getirirken bize çok yardımcı olacaktır. Çünkü eğer akıştaysak işimizi daha verimli yaparız ve çalışma süremizde daha üretken oluruz. Çoğumuzun dikkat süresinin düştüğü bu devirde bir işe odaklı kalmak oldukça zorlaştı. Çevremizdeki uyaranların sayısı arttıkça dikkatimiz daha çabuk dağılır hale geldi. Akışta olduğumuz işlerde öğrenme hızımızın da artığı görülüyor. Akışın en önemli unsurlarından biri yaptığımız aktiviteyi seviyor ve o konuyla ilgileniyor olmaktır. İşimizde de eğer akışta isek daha üretken oluruz ve işle daha çok bütünleşebileceğimiz için yapılan şeyleri hızlıca kavrarız.
Akışta Kalabilmek için Öneriler
Akışta kalmak, günlük aktivitelerimize bile olumlu yönde katkı sağlar. Buradaki önerilerden de yararlanarak akışı oluşturabiliriz.
- Sevdiğimiz bir aktiviteyi yapabiliriz.
- Bu aktiviteden yola çıkarak bizde uyandırdığı duyguları tespit edebiliriz.
- Kendimize akışa neden önem verdiğimizi, ne zaman akışı yakalayabildiğimizi ve de ne zaman akışta kalabildiğimizle alakalı sorular sorabiliriz.
- Verdiğimiz cevaplara göre biz de akışı yakalamak için bir adım atabiliriz.
- Hislerimizden faydalanarak sevdiğimiz aktiviteleri artırabiliriz.
- Bilinçli farkındalık meditasyonları pratik edebiliriz.
Editör: Bora Karakoç
Kaynakça
- Csikszentmihalyi, M. (1998). Finding Flow: The psychology of engagement with everyday life. New York: Basic Books.
- Engeser, S., & Rheinberg, F. (2008). Flow, performance and moderators of challenge-skill balance. Motivation and Emotion, 32(3), pp.158-172.
- Jackson, S. A., Thomas, P. R., Marsh, H. W., & Smethurst, C. J. (2001). Relationships between flow, self-concept, psychological skills, and performance. Journal of Applied Sport Psychology, 13(2), pp.129-153.
- Kotler, S. (2014). Create a work environment that fosters Flow. Retrieved from https://hbr.org/2014/05/create-a-work-environment-that-fosters-flow